ÜLKEMİZDE VE DÜNYA’DA EN KRİTİK KAYNAKLARINDAN BİRİ HALİNE GELEN SU VE SU YÖNETİMİ İÇİN 2 ANAHTAR STANDART: ISO 46001 VE ISO 14046

ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Standardı ve ISO 14046 Çevre Yönetimi -Su Ayak İzi- İlkeler, Gereklilikler ve Kılavuzlar Standardı

BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH'ler) 2015 yılında yeni bir uluslararası kalkınma hedefleri dizisi olarak Binyıl Kalkınma Hedeflerinin (BKH'ler) yerini almıştır. Hükümetler bu yeni hedeflere 2030 yılına kadar ulaşma sözü verdiler. SKH'ler, BKH'lere kıyasla daha geniş ölçekli ve daha iddialıdır. Bunlar 17 amaç, 169 hedef ve 231 benzersiz göstergeden (ilerlemeyi izlemek için oluşturulmuş) oluşmaktadır. SKH'ler evrenseldir ve dünyadaki tüm ülkeleri kapsamaktadır. (1)

Resim Kaynak: https://sdgs.un.org/goals#icons

ISO 46001 ve ISO 14046 Standartları ile ilişkili Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri: (2)

• 6 Herkes için su ve sanitasyonun mevcudiyetinin ve sürdürülebilir yönetiminin sağlanması
• 11 Şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dirençli ve sürdürülebilir hale getirmek
• 12 Sürdürülebilir tüketim ve üretim kalıplarının sağlanması
• 13 İklim değişikliği ve etkileriyle mücadele etmek için acilen harekete geçin
• 14 Sürdürülebilir kalkınma için okyanusların, denizlerin ve deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir şekilde kullanılması

Sürdürülebilir kalkınma hedefleri ülkeleri ve o ülkelerdeki organizasyonları bağlayan temel gereklilikleri ve bakış açılarını oluşturuyor. Türkiye Yeşil Mutabakat Eylem Planı ve Su Verimliliği Eylem Planı’nda sürdürülebilir kalkınma hedefi 6’ya atıf yapılarak, alt hedef 6.4 “bütün sektörlerde su verimliliğinin büyük ölçüde arttırılmasını” vizyonu benimsenmiştir. Ayrıca, Türkiye Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nda “Yeşil ve Döngüsel Bir Ekonomi” başlığı altında su verimliliğine yönelik; (i) arıtılmış atıksuların yeniden kullanılması, (ii) “Su Yeniden Kullanım Ulusal Master Planı”nın hazırlanması ve (iii) sektörel Su Tahsis Planları ışığında “su ayak izi ile ilgili rehber doküman” hazırlanması hedefleri belirlenmiştir. (3)

Aralık 2024’te yayınlanan Su Verimliliği Yönetmeliği ile kapsamında Yeşil ve Mavi Su Verimliliği Belgesi alınması bir zorunluluk olup, bu belgenin alınabilmesi için de ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Standardı’na uygun bir yönetim sistemi kurulumu zorunlu hale gelmiştir. Yönetmelik kapsamında yer alan bir başka belge türü olan Turkuaz SU Verimliliği Belgesi ise gönüllük ile alınabilmekte ve bunun için de kuruluşların ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Standardı’na ve ISO 14046 Çevre Yönetimi- Su Ayak İzi- İlkeler, Gereklilikler ve Kılavuzlar Standardı’na uygun bir yönetim sistemi kurmaları beklenmektedir. (4)

Küresel sürdürülebilirlik raporlamalarında yoğun olarak kullanılan GRI standartları içerisinde GRI 303: Su ve Sıvı Atıklar (Water and Effluents 2018)(5) standardı mevcuttur. GRI 303: Su ve Sıvı Atıklar Standardı’nda yer alan raporlama gereklikleri ve metrikleri ele alırken, ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Standardı ve ISO 14046 Çevre Yönetimi- Su Ayak İzi- İlkeler, Gereklilikler ve Kılavuzlar Standardı temel alınarak oluşturan bir kuruluş sistematik yaklaşımı ile avantajlı duruma geçecektir.

Küresel sürdürülebilirlik raporlaması ile benzer şekilde Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD), kapsamında yapılan raporlamalarda Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS) içerisinde de ESRS E3 Su ve deniz kaynakları (ESRS E3 Water and marine resources)(6) mevcuttur. ESRS E3 Standardı’nın yaklaşımı, terminolojisi, raporlama beklentileri ve içeriği ile metrikler Avrupa Komisyonu yönlendirmesi ile EFRAG tarafından GRI standartlarına uyumlu şekilde oluşturulmuştur. Bu uyum da GRI standartları ile benzer şekilde ESRS standartlarında su yönetimi konularının etkin yönetiminde ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Standardı ve ISO 14046 Çevre Yönetimi- Su Ayak İzi- İlkeler, Gereklilikler ve Kılavuzlar Standardı rehberliğini kullanan organizasyonlar için önemli bir kazanç faktörü olacaktır.

Intertek, ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Standardı ve ISO 14046 Çevre Yönetimi- Su Ayak İzi- İlkeler, Gereklilikler ve Kılavuzlar Standardı kapsamında eğitim, kurulumu tamamlanan ISO 46001 ve ISO 14046 sistemlerine yönelik mevcut analizi ile ISO 14046 Çevre Yönetimi- Su Ayak İzi doğrulama hizmetlerini sunmaktadır.

Uzmanlarımızla iletişime geçmek için bize ulaşın: ba.turkey@intertek.com 

Kaynaklar:

^{(1) https://sdgs.un.org/goals}

^{(2) ISO 46001:2019 - Water efficiency management systems — Requirements with guidance for use} 

^{(3) https://dosya.tarimorman.gov.tr/app/tr-TR/Dosya/Paylas/TarimBulut/d60ef5cf-dac1-4290-bd64-4f4bbccf057e (Su Verimliliği Eylem Planı 2023-2033)}

^{(4) https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Belgeler/mevzuatlar%202024/Y%C3%96NETMEL%C4%B0KLER/Su%20Verimlili%C4%9Fi%20Y%C3%B6netmeli%C4%9Fi.pdf}

^{(5) https://www.globalreporting.org/how-to-use-the-gri-standards/gri-standards-english-language/}

^{(6) https://www.efrag.org/sites/default/files/sites/webpublishing/SiteAssets/10%20Draft%20ESRS%20E3%20Water%20and%20marine%20resources%20November%202022.pdf}